تحلیل عباس عبدی از سیر تحول نام گذاری افراد در جامعه ایران

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خطرنگار، عباس عبدی روز چهارشنبه در اولین همایش ملی مطالعات نام شناسی ایران گفت: سال ۱۳۶۳ اوج نام گذاری افراد با اسامی انقلابی در جامعه ایران بود و نام هایی چون ابوذر، سمیه و مقداد تا ۱۵ درصد نام گذاری آن سال هم رسید، اما بعد از سال۶۳ با افت مواجه شد و در حال حاضر نزدیک به صفر شده است.
وی با بیان اینکه حوزه نام شناسی جزو علایق پژوهشی اوست، اظهار کرد: در مورد مفهوم شناسی اسامی افراد در جوامع دو نوع نگاه وجود دارد. نگاه اول نگاه وبری است. در این نگاه بیان می شود که وقتی فردی اسم پسرش را علی گذاشته است، لزوما نمی توان آن را به معنی مسلمان بودن فرد یا طرفداری آن فرد از امام علی در نظر بگیریم، بلکه باید ببینم چه عواملی باعث شده است نام علی را انتخاب کند.
وی ادامه داد: نگاه دوم در این حوزه نگاه دورکیمی است. در این نگاه بیان می شود که هر نوع تفسیری ارائه شود، بالاخره علی یک اسم مذهبی است و نشان دهنده گرایش مذهبی فردی است که آن را انتخاب کرده است. در این نگاه بیان می شود که وقتی در جامعه اسم علی زیاد شد ما می توانیم آن را معیاری برای افزایش گرایش مذهبی مردم بدانیم و برعکس این امر هم صادق است.
وی با بیان اینکه در سطح کلان نام گذاری معرف گرایش فرد است، بیان کرد: مشکلی که در این زمینه وجود دارد این است که مفهوم شناسی برای برخی اسامی راحت است مثل نام محمد که معلوم است بخاطر پیامبر اسلام در بین مسلمانان رایج است. اما فردی که مثلا نام امین را برای فرزند خود برگزیده است چرا دست به این انتخاب زده است؟ آیا بخاطر صفت پیامبر امین را انتخاب کرده یا نه بخاطر معنی و مفاهیم زیباشناختی آن انتخاب کرده است؟ وقتی با این گونه اسامی مواجه می شویم تحلیل آن سخت می شود.
وی ادامه داد: سه نوع فرهنگ در نام گذاری افراد در جامعه ایران دخیل هستند. اولین فرهنگ در این زمینه فرهنگ اسلامی است. خود این فرهنگ دارای چند زیر شاخه است. فرهنگ اسلامی سنتی عامل تولید اسمی چون غلامحسین است. زیر شاخه دیگر فرهنگ اسلامی خرده فرهنگ ملی مذهبی است. یعنی در این فرهنگ اسم هایی که در عین مذهبی بودن تبدیل به سنت ایرانی شده اند، مورد توجه قرار می گیرند مثل حسین. حسین یک اسم مذهبی است، اما در ایران نماد و معنای دیگری پیدا کرده است. زیر شاخه مذهبی مدرن اسمی چون طاها را برمی گزیند. این قشر هم می خواهد مسلمان باشد و هم ویژگی نوگرایی را از خود بروز دهد. زیر شاخه دیگر گرایش های مذهبی انقلابی است که اسامی چون ابوذر، مقداد و سمیه را مورد توجه قرار می دهد. خرده فرهنگ هایی هم داریم که اسامی چون چراغعلی را شامل می شود.
وی افزود: گرایش دوم تاثیرگذار در نام گذاری افراد گرایش ملی است. گرایش ملی خودش به دو دسته تقسیم می شود. دسته اول نام هایی مثل کوروش، داریوش و.. را انتخاب می کنند. اما دسته دوم که به عنوای ملی گرایی رقیق شده از آن نام می بریم، اسم های ایرانی ناآشنا را مورد توجه قرار می دهد. گرایش سوم گرایش غربی است که همیشه وجود داشته است. این گرایش همیشه ضعیف بوده و بخشنامه های دولتی هم جلوی رشد این گرایش را گرفته اند.
وی با بیان اینکه پژوهش ها تفاوت معناداری را بین اسامی دختران و پسران در شهر تهران نشان می دهد، گفت: اسم پسرها معرف بخش های پایدار و سنت های خانواده ها است، اما اسم دخترها نماد تحول خواهی و نگاه به آینده در خانواده ها است. تنوع اسامی پسرها کم است؛ به طوری که از ۵۰ اسم اول پسرها ۳۰ مورد ثابت هست. اما در دخترها از ۵۰ اسم اول ۳۰ مورد متغیر است. در اسامی دخترها زهرا و فاطمه با ۱۴ درصد در صدر است. اما اسامی اول پسر ها شاید نزدیک به ۴۰ درصد فراوانی باشد.
وی افزود: استفاده از پسوند و پیشوند در اسامی به صفر رسیده است. از طرف دیگر هم اسامی اسلامی در سال ۴۵ هفتاد و پنج درصد اسامی را در برمی گرفت، اما در سال ۶۰ به ۶۵ درصد و در سال ۹۴ به چهل درصد رسید.
عبدی با طرح این سوال که این تحولات در شهر تهران از کجا ناشی می شود، گفت: نام های جدید و ترکیبی در تهران بیشتر از منطقه غرب تهران ساخته و نام گذاری می شود. در این منطقه نام پدرها شبیه مناطق دیگر است، اما نام مادران در این منطقه مدرن تر است. این نشان دهنده ازدواج مردان مذهبی با دختران نوگرا بوده است و این خانواده ها مرکز انتشار اسم های مدرن شده اند.
عبدی در مورد رواج نام های شبه خارجی در ایران هم بیان کرد: این مسئله فقط مربوط به ایران نیست. وقتی در عصر جهانی شدن قرار گرفته ایم مردم سعی می کنند اسم بچه های خود را به نحوی انتخاب کنند که متناسب با فضای بین المللی باشد و به نوعی انگ نخورند.
اولین همایش ملی مطالعات نام شناسی ایران امروز در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.
**۹۴۸۷**۱۵۸۴

انتهای پیام /*

فرهنگی

بهروز محمودی بختیاری

سینما فلسطین

رضا شاه