پروین اعتصامی، نخستین شاعر زن ایرانی با شهرت فرامرزی

به گزارش خطرنگار، رخشنده اعتصامی، معروف به پروین اعتصامی، در ۲۵ اسفند ۱۲۸۵ در خانواده ای فرهنگی در تبریز چشم به جهان گشود و زیر نظر پدرش یوسف اعتصامی آشتیانی (اعتصام الملک) از رجال نامی و نویسندگان و مترجمان مشهور اواخر دوره قاجار تربیت یافت و شعر و شاعری را فراگرفت.
تبریز به مناسبت سالروز تولد پروین، ۲۵ اسفند ماه، از دیروز میزبان جشنواره بین المللی ۲ روزه ای با حضور جمعی از ادبا و پژوهشگران حوزه ادب فارسی از ایران و ۶ کشور خارجی از جمله ترکیه، پاکستان، بنگلادش و جمهوری آذربایجان بود که آیین اختتامیه آن امشب برگزار شد.
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در آیین اختتامیه جشنواره بین المللی پروین با بیان اینکه آوازه پروین اعتصامی از مرزهای ایران فرا رفته است، گفت: شعر پروین درک درستی از اصلاح جامعه دارد.
محسن جوادی، افزود: هیچ جامعه ای اصلاح نمی شود مگر اینکه مردم آن جامعه روح شفقت و مهربانی را در درون خود پیدا کنند و تا چنین روحی در بین مردم رواج نیابد با عدالت محض هم نمی شود جامعه را درست کرد.
وی اظهار داشت: پروین درک درستی از این مشکل داشت و در پی رواج اخلاق اجتماعی، روح مهربانی و شفقت در جامعه بود.
معاون فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی با اشاره به اینکه پروین یک استثنا بود، گفت: قرن ها بود تاریخ ایران تجربه شاعر بزرگ زن را تجربه نکرده بود و پروین اعتصامی این کمبود دیرینه را با حضور خود جبران کرد و بر غنای ادب ایرانی افزود.
جوادی ادامه داد: با وجود اینکه قالب های شعر پروین بیشتر سنتی بود، ولی از لحاظ مضمون و محتوا به شعر مدرن دنیا و آثار کلاسیک نیز آشنایی داشت و از آن ها الهام می گرفت.
وی با بیان اینکه تبریز خاستگاه و زادگاه ستارگان بلند آوازه ای در ادب، علم و دانش است و تاریخ غنی در این زمینه دارد، یادآوری کرد: غفلت مسئولان فرهنگی کشور و بزرگان و مسئولان تبریز از آموزش، نقد و پژوهش در فرهنگ و ادب موجب می شود تا دیگر نام های بلندی در تاریخ ایران دوباره تکرار نشود.
جوادی افزود: تبریز نام بلندی در عرصه دانش و فرهیختگی دارد و بدون محافظت و توجه از آن ها نمی شود انتظار داشت که چنین چهره هایی رشد یابند و باید نام این شهر همیشه بلندآوازه در عرصه دانش و فرهنگ این کشور بماند.
نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی نیز در این جشنواره با بیان اینکه پروین اعتصامی در جامعه مهجور مانده است، گفت: باید پیش از این به جنبه ها و ویژگی های زندگی این شاعره بلند آوازه ایرانی پرداخت می شد.
زهرا ساعی، افزود: پروین اعتصامی در زمانی فعالیت می کرد( رضا شاه پهلوی) که زن ها در آن زمان فضا و امکانات لازم را برای فعالیت نداشتند و به این قشر برای تحصیل و نشر ایده ها و افکارشان توجه نمی شد.
وی با اشاره به اینکه پروین اعتصامی بیشتر تحت تاثیر افکار دهخدا و ملک الشعرای بهار بود، اظهار داشت: بررسی اشعار پروین می نشان می دهد که وی علاوه بر اشراف به ادبیات سنتی و کلاسیک ایرانی دارای رگه هایی از ادبیات سایر کشورهای دنیا نیز است.
نماینده مردم تبریز، اسکو و آذرشهر در مجلس شورای اسلامی گفت: حق طلبی و حق گویی پروین اعتصامی و پیگیری حقوق زنان، وجهه شعری وی را بارز می کند.
ساعی ادامه داد: شعر پروین دارای ویژگی و امتیاز ماندگاری بود و توانست ادبیات سنتی ایران و سبک مناظره را احیا کند.
وی یادآوری کرد: پس از تاکید رهبر معظم انقلاب بر لزوم توجه به زندگانی پروین اعتصامی در قالب فیلم و سریال، از سال گذشته برخی از کارگردانان به این موضوع در قالب فیلم و سریال پرداخته اند.
ساعی افزود: بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران فضا برای رسیدن پروین اعتصامی به جایگاه واقعی خود فراهم شد و باید چنین جشنواره هایی بیشتر برگزار شود.
نماینده ولی فقیه در آذربایجان شرقی و امام جمعه تبریز نیز در این جشنواره گفت: رمز توفیق این زن فرهنگی و ادب فارسی علاوه بر استعداد ذاتی معجزه تربیت و توجه پدر وی بود.
حجت الاسلام محمدعلی آل هاشم افزود: با وجود محدودیت در امکانات تحصیلات و نبود مدارس دخترانه برای پروین، پدش به تربیت وی همت کرد و پروین را به مقامی که در خور او بود، رساند.
وی با اشاره به زندگینامه پروین اعتصامی، اظهار داشت: این شاعر آزاد در آن زمان پیشنهاد ورود به دربار را با بلند نظری خود نپذیرفت و مدال درجه ۳ لیاقت وزارت معارف ایران را رد کرد.
امام جمعه تبریز با بیان اینکه پروین اعتصامی در قصاید خود پیروی سبک متقدمین به ویژه ناصر خسرو بود، گفت: اشعار وی بیشتر شامل مضامین اخلاقی و عرفانی است و موضوعات حکمتی و اخلاقی را با چنان زبان ساده و شیوایی بیان می کند که خواننده را از هر طبقه تحت تاثیر شعر خود قرار می دهد.
حجت الاسلام آل هاشم با اشاره به مهارت و سبک پروین اعتصامی ادامه داد: وی تحت تاثیر سعدی و حافظ بوده و اشعارش ترکیبی از سبک های خراسانی و عراقی است.
وی با بیان اینکه پروین اعتصامی بزرگ ترین شاعر زن ایرانی است که در طول تاریخ ادبیات فارسی ظهور کرده است، گفت: پروین بیش از ۱۵۰ قصیده و مثنوی دارد و دیوان اشعار وی شامل ۶ هزار و ۵۰۰ بیت از قصیده، مثنوی و قطعه است چندین بار تجدید چاپ شده است.
استاندار آذربایجان شرقی نیز در این جشنواره با بیان اینکه آگاهی و دانش در جامعه ما نسبت به پروین و خصوصیات اخلاقی و شخصیتی وی به شدت محدود است، گفت: بخشی از آن به خصوصیات اخلاقی و خلوت گزینی از حضور در محفل ادبی و بخشی نیز در اثر غفلت از پرداختن به این شاعر پرآوازه برمی گردد.
محمدرضا پورمحمدی، افزود: پروین در ۴۰ سال بعد از انقلاب اسلامی تا حدودی به جامعه شناسانده شده و قبل از آن در حق این شاعر مضایقه شده است.
وی اظهار داشت: با مطالعه دیوان اشعار وی می توان به روحیات اخلاقی، رفتاری و دلبستگی وی به ویژه به پدرش به عنوان معلم، سرمشق و الگویش پی برد.
استاندار آذربایجان شرقی از پژوهشگران، صاحب نظران و اندیشمندان خواست ظلم ستیزی و نگاه سیاسی پروین اعتصامی به مباحث مسائل زمان خود را بررسی و مطالعه کنند.
در این آئین ۶ کتاب با موضوع پروین اعتصامی رونمایی شد و از اشعار و مقالات و آثار خوشنویسی و نقاشی برگزیده هیات داوران جشنواره با اهدای تندیس و هدایای نقدی تجلیل شد.
۸۰۲۳/۵۱۸