مهاباد از پایتختی کتاب تا شهر خلاق

به گزارش خطرنگار، انتخاب پایتخت کتاب ایران به دنبال طرح سازمان یونسکو از سه سال قبل (۱۳۹۴) در کشور اجرا و هر سال شهری به عنوان پایتخت کتاب ایران انتخاب می‌ شود و در دوره نخست، شهر اهواز به عنوان پایتخت کتاب کشور معرفی شد و تاکنون بوشهر، نیشابور و کاشان افتخار کسب این عنوان را کسب کرده اند؛ امسال نیز یزد به عنوان پنجمین پایتخت کتاب ایران انتخاب شد.
هدف از انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران کمک به توسعه پایدار فرهنگی و اجتماع‌ محور شهرها، انسجام‌بخشی به فعالیت‌های فرهنگی در شهرها با محوریت کتاب و کتابخوانی و ساماندهی و بهره ‌گیری از امکانات و ظرفیت‌های محلی و بومی برای ترویج کتابخوانی است.
این طرح با مشارکت برخی از نهادهای دولتی و غیردولتی از جمله کمیسیون ملی یونسکو، سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور، سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، وزارت فرهنگ و ارشاد، تشکل‌های نشر و دیگر نهادها و سازمان‌های فعال و علاقه‌مند در این زمینه اجرا می‌شود.
دوستداران کتاب در مهاباد طی ۲ سال گذشته شانس خود را برای این عنوان امتحان کردند و توانستند در بین شهرهای متقاضی پایتخت کتاب ایران در بین پنج شهر برتر قرار گیرند و در ۲ سال متوالی عنوان شهر خلاق کتاب کشور را به دست بیاورند.
دوستداران کتاب بر این باور هستند برخی ناهماهنگی های نهادهای این شهرستان باعث شد تا تلاش های آنان برای رسیدن به عنوان پایتخت کتاب بی نتیجه بماند.
خطرنگار، مهاباد در میزگردی با حضور قادر مرادی، رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مهاباد و ادریس مهرپرور و چالاک کُرده ۲ عضو کارگروه توسعه و ترویج فرهنگ و کتابخوانی مکریان مهاباد برای بررسی بیشتر این موضوع برگزار کرد.

** رقابت امسال گسترده تر از سال قبل بود
رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مهاباد گفت: امسال ۱۷۲ شهر از استان‌‌های کشور موفق به ارسال آثار خود به دبیرخانه مرکزی جشنواره پایتخت کتاب ایران شدند اما سال گذشته تنها ۱۲۸ شهر متقاضی شرکت در این رقابت بودند.
قادر مرادی اظهار داشت: در این دوره به غیر از افزایش کمی آثار ارسالی به دبیرخانه، در حوزه محتوایی و مستندسازی نیز شهرهای شرکت کننده رشد قابل توجهی داشت.
وی افزود: داوری این دوره در سه مرحله صورت گرفت و ۳۵ شهر به مرحله نیمه نهایی راه یافتند و هیات داوران ۲۰ شهر را به عنوان شهرهای راه یافته به مرحله نهایی معرفی پایتخت کتاب ایران انتخاب کردند.
مرادی گفت: ۲۰ شهر راه یافته به مرحله نهایی شامل مهاباد و ارومیه از آذربایجان غربی، شهرری از استان تهران، خورموج و برازجان از بوشهر، دزفول و رامهرمز از خوزستان، سبزوار از خراسان رضوی، خرم‌آباد از لرستان، خاش از استان سیستان و بلوچستان، رفسنجان، بم و سیرجان از استان کرمان، اسلام‌آباد غرب از کرمانشاه، شیراز و اوز و صدرا از فارس، بابل از مازندران و ابرکوه و یزد از استان یزد بودند.
وی اضافه کرد: آیین اختتامیه انتخاب و معرفی پنجمین پایتخت کتاب ایران با حضور معاون اول رییس جمهوری، جمعی از مسوولان فرهنگی کشوری و اهالی قلم و فرهنگ در سالن همایش های بین المللی کتابخانه ملی ایران برگزار شد و مهاباد توانست عنوان شهر خلاق کتاب را از آن خود کند.
وی اضافه کرد: مهاباد امسال نیز برای دومین سال متوالی در میان پنج نامزد نهایی برای کسب عنوان شهر خلاق کتاب و جزو ۲۰ شهر راه یافته به مرحله نهایی کسب عنوان پایتخت کتاب قرار داشت.
مرادی اظهار داشت: به همین مناسبت لوح افتخار وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و کمیسیون ملی یونسکو به همراه جوایز حمایتی مالی و معنوی به منظور توسعه زیرساخت‌های کتابخوانی به شهرستان مهاباد تعلق گرفت.

** کسب عنوان شهر خلاق بازتابی بین مسوولان شهری و استانی نداشت
رییس اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مهاباد گفت: در حالی که کسب عنوان شهر خلاق کشور در زمینه کتابخوانی با تلاش های یکساله جمع زیادی از دوستداران کتاب و علاقه مندان این حوزه صورت گرفت اما بازتاب گسترده ای در بین مسوولان شهرستان و استان نداشت.
مرادی افزود: در حالی که شهرهایی که عنوان شهر خلاق کتاب ایران را کسب می کنند باید به عنوان پایتخت کتاب آن استان معرفی شوند اما در طی این ۲ سال چنین اقدامی صورت نگرفته است.
وی اضافه کرد: حتی مسوولان شهرستانی نیز استقبال گسترده ای از این موفقیت انجام ندادند و تاکنون تابلوی شهر خلاق کتاب در ورودی مهاباد نصب نشده است.
مرادی یادآور شد: یکی از اهداف برگزاری جشنواره پایتخت کتاب، همکاری و هماهنگی مسوولان اجرایی شهر برای نهادینه کردن و ترویج فرهنگ کتاب و کتابخوانی در جامعه بر اساس رهنمودهای رهبر معظم انقلاب اسلامی است.
وی اضافه کرد: نهادینه کردن فرهنگ کتابخوانی در جامعه می تواند تا حدود زیادی از بروز برخی مشکلات و آسیب های اجتماعی دیگر بکاهد و این امر نیازمند همکاری و مساعدت بیشتر مسوولان است.
عضو کارگروه توسعه و ترویج فرهنگ و کتابخوانی مکریان مهاباد نیز گفت: انتخاب مهاباد به عنوان شهر خلاق در حوزه کتاب و فرهنگ کتابخوانی به خوبی نشان داد که فعالان عرصه فرهنگی و نهادهای مردمی می توانند بیشترین همکاری را با ارگان های دولتی برای رسیدن به اهداف مشترک داشته باشند.
چالاک کُرده ادامه داد: در جشنواره پایتخب کتاب، مهاباد تنها نامزد این دوره بود که بدون حضور مسوولان شهرستانی لوح و تقدیر خود را به عنوان اولین شهر خلاق کشور برای دومین سال پیاپی کسب کرد و این در حالی است که شهرهای دیگر مسوولان ارشد خود از جمله فرماندار و شهردار و حتی نماینده مردم در مجلس شورای اسلامی را در کنار خود احساس می کردند.
وی اضافه کرد: نهادهای دولتی همواره مردم و تشکل های مردمی را برای رسیدن به اهداف و کارهای فرهنگی ترغیب می کنند ولی در شهر مهاباد این نهادهای مردمی هستند که تلاش می کنند مسوولان سطح شهر در برنامه های فرهنگی مشارکت داشته باشند.
«کُرده» با بیان اینکه هیچ نهاد دولتی اقدامی برای رسیدن مهاباد به عنوان پایتخت کتاب ایران انجام نداد، گفت: با تلاش و همکاری تشکل های مردمی و همیاری اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مهاباد برای دومین سال پیاپی این شهرستان موفق شد جزء پنج شهر برتر و اولین شهر خلاق کشور در زمینه کتاب باشد.
وی اضافه کرد: کمیسیون فرهنگی شهرداری مهاباد ما را در رقابت با کلان شهرهای کشور از جمله یزد، شیراز و اصفهان دست خالی گذاشت و اگر این همکاری در بین سایر نهادهای دیگر نیز بوجود می آمد چه بسا امسال مهاباد لقب پایتخت کتاب ایران را یدک می کشید.
«چالاک» با تاکید بر اینکه نباید به فعالیت های فرهنگی نگاه درآمدزا داشت، اضافه کرد: بیشتر فعالیت های فرهنگی با تمایل کم مسوولان کمیسیون فرهنگی شهرداری روبرو می شود و آنان حمایت لازم را در زمینه های متخلف انجام نمی دهند و این در حالی است که طبق قانون باید پنج درصد از درآمدهای شهرداری برای هزینه های بخش فرهنگی اختصاص پیدا کند.

** تجربه ۲ سال و کم رنگی حضور مسوولان
عضو دیگر کارگروه توسعه و ترویج فرهنگ و کتابخوانی مکریان مهاباد نیز گفت: سال گذشته در حالی که تنها یک هفته به پایان مهلت ارسال عملکرد و گزارش اقدامات فرهنگی به دبیرخانه این جشنواره زمان باقی مانده بود و در زمان تمدید مهلت آن برای اولین بار توانستیم در این رویداد شرکت کنیم.
«ادریس مهرپرور» با بیان اینکه بیش از ۱۲ نهاد و ارگان دولتی به طور مستقیم و غیرمستقیم در جمع آوری و ارسال گزارش های فرهنگی به جشنواره دخیل بودند، بیان کرد: اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی مهاباد به عنوان تنها نهاد دولتی به صورت ویژه و جدی حامی تشکل و فعالان فرهنگی بود و کمک های بسیاری به فعالیت های حوزه فرهنگی و گسترش فرهنگ کتاب و کتابخوانی انجام داد.
وی اضافه کرد: زمانی که ما در کمتر از یک ماه توانستیم با ارایه گزارش و عملکردهای فرهنگی خود به عنوان شهر خلاق کشور انتخاب شویم، این جرقه در بین فعالان حوزه فرهنگی به خصوص نهاد های مردمی ایجاد شد که امسال با برنامه ریزی بهتر و تشکیل کمیته تخصصی فعال در زمینه فرهنگ و کتابخانه می توانیم شهر پر افتخار مهاباد از لحاظ فرهنگ را به عنوان پایتخت کتاب ایران معرفی کنیم.
وی اظهار داشت: با تشکیل کارگروه تخصصی با عنوان توسعه و ترویج فرهنگ کتابخانه در سطح منطقه مکریان و به خصوص روستاهای اطراف مهاباد موفق شدیم هفت کتابخانه روستایی را در مناطق کم برخوردار احداث کنیم که با استقبال خوب شهروندان مواجه شد؛ بطوریکه سه روستای آن زمینه انتخاب شدن به عنوان روستای دوستدار کتاب را در سال آینده در همین جشنواره خواهد داشت.
مهرپرور افزود: به وجود آمدن تحولی بزرگ در فرهنگ کتاب و کتابخوانی در منطقه مکریان و به خصوص مهاباد به واسطه انتخاب شدن به عنوان پایتخت کتاب ایران انگیزه ای شد تا در سال جاری این کارگروه به صورت حرفه ای به انجام کارهای خلاقانه در زمینه های فرهنگی به خصوص فرهنگ سازی و آشتی مردم با کتاب اقدام کند و نتایج خوبی نیز به دست بیاورد.
وی ادامه داد: در اولین دوره که این شهرستان توانست به عنوان شهر خلاق در زمینه کتابخوانی انتخاب شود، بیش از ۱۰ هزار جلد کتاب با ارزش ریالی ۴۰۰ میلیون ریال از کتابخانه ملی ایران دریافت کردیم که همه آنها با انتخاب اعضای کارگروه و تشکل های مردمی تهیه و بین تمامی کتابخانه های سطح شهر و روستا مهاباد توزیع شد.
«مهرپرور» اصلی ترین هدف فعالیت کارگروه را نهادینه کردن فرهنگ کتابخوانی در بین مردم عنوان کرد و گفت: با توجه به اینکه سرانه مطالعه کشور در حد پایین تری نسبت به میانگین جهانی قرار دارد، آشتی مردم با فرهنگ کتابخوانی و استفاده از کتاب به عنوان بهترین دوست هر انسان یک نیاز مهم در جامعه احساس می شود و در همین راستا نیز برنامه ریزی خود را عملی کردیم.
وی گفت: شهرداری مهاباد می توانست از محل بودجه بخش فرهنگی خود طرح های مهمی که در جشنواره جزء برنامه هایی با اولویت اصلی جشنواره پایتخت کتاب است ما را یاری دهد ولی این کار را انجام نداد.
«مهرپرور» با بیان اینکه بارها توافق برای اجرای طرح «گذر فرهنگی» با شهرداری حاصل شده بود، یادآور شد: در نهایت کارگاه موفق به اجرای چنین برنامه ای در سطح شهر نشد در حالی که تمام شهرهای نامزد پایتخت کتاب به نحوه احسن با همکاری شهرداری محل خود آن را به صورت دایمی انجام داده اند.

** مسوولان اهمیت کتاب و کتابخوانی را بیشتر درک کنند
عضو کارگروه توسعه و ترویج فرهنگ و کتابخوانی مکریان مهاباد گفت: طی یک سال گذشته بارها اهمیت برنامه های پیشنهادی کارگروه در راستای انتخاب شدن به عنوان پایتخت کتاب کشور به شهرداری و دیگر نهادهای دولتی تشریح شده اما بی تفاوتی مسوولان در چرایی اجرا نکردن این طرح ها همچنان برای ما نامشخص است.
«کُرده» اضافه کرد: فعالان فرهنگی هم اکنون این دغدغه را دارند که در مرحله اول شخص فرماندار علاقه بیشتری برای کمک به برنامه های کارگروه در راستای تبدیل شدن به پایتخت کتاب ایران نشان دهد و در مرحله بعد نیز سایر نهادهای دولتی دخیل در این ارتباط را موظف به انجام همیاری لازم برای تحقق این امر کند.
وی عنوان کرد: برنامه های فرهنگی جزء نیازهای اصلی جامعه برای ایجاد فرهنگ سازی در همه زمینه های تعالی جامعه بوده و برکت های چنین برنامه و طرح هایی به نفع شهر و جامعه است.
به گزارش خطرنگار، دوستداران کتاب در مهاباد با دایرکردن ایستگاه های مطالعه، ۴۰ باشگاه کتابخوانی و فعال کردن کتابخانه ها و قرائت خانه های عمومی، این شهر را به یکی از الگوهای موفق در زمینه ترویج فرهنگ کتاب تبدیل کرده اند.
هم اکنون هفت کتابخانه فعال در مهاباد با زیربنای یکهزار و ۹۷۵ مترمربع وجود دارد که از این تعداد سه کتابخانه عمومی و چهار کتابخانه به طور مشارکتی است که بیش از ۵۴ هزار جلد کتاب در قالب ۵۹ هزار نسخه در آنها نگهداری می شود؛ سرانه کتاب در این شهر ۲۸ نسخه برای هر ۱۰۰ نفر بوده و این تعداد، ۱۴ نسخه کمتر از میانگین استانی است.
انتخاب دوباره مهاباد به عنوان شهر خلاق کتاب ایران و تلاش های دوستداران کتاب در این شهر در زمینه کتاب و کتابخوانی نشان داده که فعالان فرهنگی این شهر از مسوولان آن در این زمینه پیشتازتر هستند و لازم است برای سال ۱۳۹۸ که علاقه مندان و دوستداران کتاب مهاباد می خواهند شانس خود را برای کسب عنوان پایتختی کتاب برای سومین بار امتحان کنند، همکاری و همراهی بیشتری داشته باشند.
انسجام دستگاهی، مهمترین ویژگی‌ است که به عنوان شاخص در نظر گرفته می‌شود و به این صورت که تمام دستگاه‌های فعال در عرصه کتاب و کتابخوانی اعم از دولتی‌ها و غیردولتی‌ها، انجمن کتابداران، کتابخوان‌ها، ناشران، دستگاه‌های فرهنگی و … به صورت موزون هماهنگ باشند تا این اتفاق رقم بخورد.
۹۹۰۳/ ۳۰۲۰/ ۶۱۸۵/۳۰۷۲

انتهای پیام /*