آزاد ارمکی: جامعه پساانقلابی ایران در حال تغییر است

به گزارش روز چهارشنبه گروه دانشگاه خطرنگار، تقی آزاد ارمکی در همایش «خوانش اجتماعی انقلاب اسلامی در چهل سالگی»، در دانشکده علوم اجتماعی دانشگاه تهران گفت: جامعه ایران پس از انقلاب همانگونه که «هرمان انگلهارد» جامعه شناس آمریکایی می گوید در معرض تغییرات انقلاب های آرام متعدد و متکثر با نیروهای متفاوت قرار دارد که انباشت این نیروها از دهه ۶۰ به بعد جامعه ای متفاوت تر در ایران ایجاد کرده اند.
استاد علوم اجتماعی دانشگاه تهران در مخالفت با آن گروهی که مدعی اند جامعه ایران جامعه کوتاه مدت، فروریخته و فروپاشیده است، سه مشخصه برای جامعه ایران پس از انقلاب برشمرد و افزود: معاصر بودن، پدیده شهرنشینی و ذات زندگی و تکثیر نیروهای اجتماعی و جامعه غیررادیکال و ناموزون از ویژگی های اصلی جامعه ایران است.

** ویژگی های ایران پساانقلاب
آزادارمکی در باره خوانش اجتماعی جامعه پساانقلابی گفت: نخست باید دید در جامعه پساانقلابی یا پساجمهوری اسلامی قرار گرفته ایم؟ اکنون چهار دهه از انقلاب گذشته است و معتقدم انقلاب با وقوع خود تمام می شود، شروع نمی شود. روز ۲۲ بهمن روز پایان انقلاب بود نه شروع آن. از فردای روز ۲۲ بهمن جامعه پساانقلابی آغاز شد و شرایط، ویژگی و مختصاتی را یافت که با انقلاب مرتبط بود.
این جامعه شناس گفت: جمهوری اسلامی وضعیت اجتماعی پس از انقلاب است و به این معنا نیست که انقلاب وقوع یافته و ما هنوز در شرایط انقلابی قرار داریم.
وی با بیان اینکه برای خوانش شرایط انقلاب اسلامی باید به شرایط پیش تر حتی تا صدها و هزاران سال قبل رجوع کرد، افزود: آنچه در جامعه به وقوع می پیوندد به جمهوری اسلامی معطوف است و در توضیحاتی که در سال های اخیر در باره ایران معاصر ارائه شده است همگی به پدیده جمهوری اسلامی بی اعتنایی کرده اند و تعابیر انتزاعی و عام در باره جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی ارائه داده اند.
این استاد جامعه شناسی معتقد است: امروز در ایران بحران در جمهوری اسلامی داریم نه بحران در انقلاب اسلامی. بسیاری این را به بحران انقلاب اسلامی، گذر از انقلاب یا پایان انقلاب تعبیر کرده اند در حالی که تمامی این ها به جمهوری اسلامی باز می گردد و بحران در درون جمهوری اسلامی است.
به بیان وی، عده ای انقلاب اسلامی را همچنان پس از جمهوری اسلامی قرار می دهند و آن را به عنوان آلترناتیو جمهوری اسلامی یا عبور کردن از جمهوری اسلامی قلمداد می کنند، عده ای دوگانه جمهوری اسلامی و انقلاب اسلامی را مطرح می سازند؛ کسانی که دغدغه بروکراسی، دموکراسی و سامان دارند و گروه سوم نیز گذار از جمهوری اسلامی را مطرح می سازند.
وی در ادامه با اشاره به آسیب های موجود در هر یک از این دیدگاه ها گفت: در دیدگاه نخست چیزی که از دیده پنهان می ماند جامعه و زندگی در دنیای معاصر ایران است؛ عده ای که جمهوری اسلامی را به رسمیت نمی شناسند و آن را به عنوان پدیده ای معاصری با همه مشکلات، نابسامانی ها، اقتصاد، سیاست و روحانیت از نظردور نگاه می دارند.
«برای نمونه روشنفکر ایرانی خارج نشین همچنان انقلاب را غیرواقع شده و امری توهمی و جمهوری اسلامی را امری در حال فروپاشی می شناسد، او از یک مفهوم انتزاعی به نام مدرنیته دفاع می کند. این گروه کمتر به سیاست عملی برای جنبش اجتماعی می رسد. جامعه در این نگاه غایب است.»
آزاد ارمکی ادامه داد: افرادی که استمرار انقلاب را بی اعتنا به جمهوری اسلامی دنبال می کنند، باید بپذیرند جمهوری اسلامی در موقعیت جغرافیایی، سیاسی، فرهنگی و اجتماعی ویژه خود مستقر شده است. برای نمونه، اعتراضات خیابانی دی ماه سال گذشته یا ماجرای علم و تقلب در علوم و مدرک نویسی به متن جمهوری اسلامی بازمی گردد.
وی با بیان اینکه دوگانه دیدن یا ندیدن انقلاب اسلامی باعث شده تا پدیده جمهوری اسلامی و جامعه آن دیده نشود، تصریح کرد: جامعه شناسی در ایران باید شجاعانه وضعیت استقرار و مختصات جمهوری اسلامی را بپذیرد تا از این طریق جامعه ایرانی را ببیند. عده ای که نظریه استبداد، فاشیسم، اباهه گری و رادیکالیسم دینی از جمهوری اسلامی ارائه می دهند، در واقع سازه اجتماعی و اقتصادی را درک نکرده اند.

** ایران در حال تغییر است نه فروپاشی
آزاد ارمکی در ادامه با بیان اینکه اصلی ترین پدیده جامعه معاصر شهر و شهرنشینی است، گفت: اگر به این پدیده توجه شود بسیاری از نظریه ها مانند انقلاب حاشیه نشینان یا دوگانه روستایی – شهری دچار فروپاشی می شوند.
وی با تاکید بر اینکه اگر ایران معاصر را با وجود پدیده ای به نام جمهوری اسلامی بپذیریم بسیاری از دستگاه های نظری از دستور کار خارج می شوند، تصریح کرد: زندگی جامعه ایرانی از دیگر ویژگی های جامعه ایران پس از انقلاب است. در جامعه معاصر پس از انقلاب، مردمی حضور دارند که انقلاب نمی کنند، رادیکال نمی شوند، اعتراض می کنند، جنبش دارند، سرمایه گذاری و نقد و حتی زندگی می کنند. در این جا نیروهای اجتماعی که در سامان جدیدِ زندگی مطرح می شوند متفاوت از نیرویی است که می خواسته انقلاب کند. او می خواهد زندگی کند.
آزاد ارمکی با اشاره به وقوع انقلاب های متعدد آرام در ایران اظهار داشت: انقلاب آرام زنان، انقلاب آرام جوانان، انقلاب آرام فضای مجازی و انقلاب آرام ارزش ها، ایده ها، نگرش ها و آرمان ها را در جامعه پساانقلابی داشتیم. مجموعه انقلاب های آرام، هم زیست و هم تراز، جامعه ایران را از تمامی جوامع معاصرتر ساخته و روزبه روز معاصرتر می شویم.
استاد علوم اجتماعی دانشگاه تهران افزود: تکثر نیروهای اجتماعی، جامعه غیررادیکال، ناموزون و ناهموار از ویژگی های جامعه پساانقلابی ایران است که دیدگاه آن عده ای که معتقدند جامعه ایران کوتاه مدت، فروریخته و فروپاشیده است را نقض می کند.
**۹۲۸۳** ۱۲۰۰

انتهای پیام /*