گزارش همایش بحران کرونا و چالش‌های فلسفه‌ی سیاسی-اجتماعی غرب

همایش ملی «بحران کرونا و چالش‌های فلسفه‌ی سیاسی-اجتماعی غرب» طبق برنامه، ۱۲ اسفندماه ۱۳۹۹، به‌صورت حضوری و مجازی برگزار شد و در ابتدای مراسم دکتر فرهاد زیویار، عضو هیأت علمی و مسئول همایش به اعضاء خیرمقدم گفت و نکاتی را پیرامون برگزاری همایش مطرح کرد. در ادامه دکتر یحیی فوزی دبیر کمیته‌ی علمی همایش گزارشی را از روند فراخوان و برگزاری این همایش برای حضار ارائه کرد.

در ادامه دکتر قبادی رئیس، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی با اشاره به در پیش بودن مبعث نبی اکرم (ص) برگزاری این همایش گران ارج را به فال نیک و سخنان خود را با قرائت «مِنَ المُؤمِنینَ رِجالٌ صَدَقوا ما عاهَدُوا اللَّهَ عَلَیهِ فَمِنهُم مَن قَضى نَحبَهُ وَمِنهُم مَن یَنتَظِرُ وَما بَدَّلوا تَبدیلًا» آغاز کرد و گفت: بعثت، جویبار زلال برانگیختگی است که برکات آن همواره جاری خواهد بود و دائماً ما را دعوت می‌کند که از درون برانگیخته شویم و مراقب باشیم تا در مسیر الله، لحظه‌ای غافل نمانیم.

برای همه ملت ایران، بویژه میهمانان گرامی این همایش از بارگاه الهی آرزوی سلامت و صحت دارم.

برگزاری این محفل علمی در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، به نحو مضاعف، مایه خرسندی و مسرّت است و حکایت از رویکرد علمی و پژوهشی نهاد بسیج استادان این پژوهشگاه دارد. از این روی جای دارد که از جناب آقای دکتر زیویار و همکاران محترمشان بویژه دبیر محترم علمی همایش جناب آقای دکتر فوزی در برگزاری این همایش سپاسگزاری کنم و ضمن عرض خیر مقدم به جناب آقای دکتر زارعی، رئیس محترم بسیج استادان کشور و جناب آقای دکتر دارا، رئیس بسیج استادان تهران از رویکرد و علاقه‌مندی علمی آنان قدردانی کنم.

خدای را شاکریم در سالی که از سوی مقام معظم رهبری، سال جهش تولید نامگذاری شده، پژوهشگاه، به لطف الهی موفق شد با تقویت رویکرد کاربردی و خروجی محور و محصول مدار تعداد طرح‌های تقاضا محور را قریب به هفتاد پروژه و طرح‌ با نزدیک به بیست میلیارد ریال اعتبار برساند.

اکنون بسیج استادان پژوهشگاه هم با ایمان به اثربخشی علوم انسانی در ابعاد گوناگون اجتماعی- فرهنگی به این اقدام شایسته دست یازیده است که مقوّم رویکرد کاربردی در برنامه توسعه راهبردی پژوهشگاه به شمار می‌آید.

بحمدالله مجموعاً پژوهشگاه از حیث افق‌گشایی توانایی علوم انسانی در تخفیف آلام اجتماعی ناشی از کرونا تاکنون چهار جلد کتاب بیش از صد مقاله و ده‌ها پویش اجتماعی در فضای مجازی و بیش از پنج پنل تخصصی حول محور کرونا برگزار کرده است که نشست امروز نیز می‌تواند بر این کارنامه وزین بیفزاید.

راهبرد اصلی پژوهشگاه در ورود به مقوله ابعاد اجتماعی- فرهنگی کرونا افزایش امیدآفرینی و ارتقای سطح تاب آوری عمومی ملت شریف ایران در دوران تحریم ظالمانه استکبار جهانی بوده است. در عین حال، پژوهش‌های علوم انسانی نشان می‌دهد: بخش قابل توجهی از منشا درمان‌های کرونا را باید در داخل جست، در دل فرهنگ مودّت و مدارای اسلامی- ایرانی، همدلی عمومی و مساله‌شناسی دقیق بومی می‌توان دردها و رنج‌های ناشی از این بلیه فراگیر را کاهش دهد.

بازخوردهای نهادهای گوناگون، اعم از حوزه سلامت و دستگاه‌های اجرایی در استقبال از این اقدامات در فضای مجازی و غیره نشان از اثربخشی رویکرد خروجی محوری و محصول محوری در پژوهش‌های علوم انسانی پژوهشگاه بوده است. اقدام به راه اندازی پرتال ویژه ابعاد علوم انسانی و اجتماعی در پژوهشگاه به مثابه نهاینه‌سازی و رسیدن به مرجعیت در این حوزه است.

در عین حال بررسی‌ها نشان می‌دهد کرونا به کشف نارسایی‌های جدید در نظام اندیشگان مسلط در غرب نیز منجر شده است، از جمله:

• قربانی شدن عملی سلامت عمومی تحت حاکمیت سرمایه‌داری محض
• فردگرایی افراطی، خودگرایی و به محاق رفتن جنبه اجتماعی در سلامت عمومی
• نابسنده بودن مداخلات علمی-تکنیکی صرف برای تدبیر همه‌گیری ویروس کرونا
• آسیب پذیر بودن نهادهای بین‌المللی همچون سازمان جهانی بهداشت در مواجهه با هژمونی نظام سلطه سرمایه‌داری
• به‌کار گرفته نشدن اصحاب علوم انسانی در طراحی تدابیر مهار همه‌گیری- عدم حضور اصحاب علوم انسانی در اکثر ستادهای کرونا در بیشتر نقاط جهان.
• کم بهره‌گیری از متفکران علوم انسانی و ظهور دیوان‌سالارانه (بوروکراتیک) و فن‌سالارانه (تکنوکراتیک) بدون توجه به زمینه و زمانه و مؤلفه‌های فرهنگی-اجتماعی – سیاسی و اقتصادی

امید است با انتشار به موقع نتایج این همایش گرانسنگ، گفتمان اثربخش بودن علوم انسانی بیش از پیش تقویت شود.