پنج شنبه ۹ فروردین ۱۴۰۳ امروز
پیشرفت تکنولوژی که از اصلیترین دلایل گسترش شبکههای اجتماعی است، این امکان را به افراد میدهد که بهراحتی و بهسرعت اطلاعاتشان را به اشتراک گذاشته و در معرض انبوهی از اطلاعات به اشتراک گذاشته شده دیگران باشند. در سال ۲۰۱۴ «نیکلاس کار» در مقالهای تحت عنوان «در اینترنت هرچه به هم نزدیکتر میشویم، بیشتر از […]
پیشرفت تکنولوژی که از اصلیترین دلایل گسترش شبکههای اجتماعی است، این امکان را به افراد میدهد که بهراحتی و بهسرعت اطلاعاتشان را به اشتراک گذاشته و در معرض انبوهی از اطلاعات به اشتراک گذاشته شده دیگران باشند.
در سال ۲۰۱۴ «نیکلاس کار» در مقالهای تحت عنوان «در اینترنت هرچه به هم نزدیکتر میشویم، بیشتر از هم دور میشویم» منتشر شده در Boston Globe اینگونه میگوید: «جریان آزاد اطلاعات، تفاوتهای فردی و فرهنگی را برجستهتر میسازد و بهجای نزدیک کردن مردم به یکدیگر، آنها را علیه هم تحریک میکند.»
وی همچنین در قسمت دیگری از این مقاله به مجموعه گزارشهایی که در Journal of Personality and Social Psychology منتشر شده، اشاره میکند. طبق این گزارشها، برخلاف تصورات ما، هرچه بیشتر کسی را بشناسیم، تمایلمان به تحقیر او بیشتر میشود. محققان میگویند: «اگرچه مردم معتقدند دانستن به دوستداشتن منجر میشود، بیشتر دانستن به معنای کمتر دوستداشتن است.» بدتر اینکه آنها شواهدی یافتند که نشاندهنده غلبه تفاوتها بود. همزمان که درباره دیگران اطلاعات بیشتری دستگیرمان میشود، به تفاوتهایی که با ما دارند اهمیت بیشتری میدهیم تا شباهتهایشان، و زمانی که حجم اطلاعات روی هم انباشته شود، این گرایش به تأکید بر تفاوتها (در مقایسه با شباهتها) شدت مییابد. بهطور معمول، وقتی درباره غریبهها کمتر بدانیم آنها را بیشتر دوست خواهیم داشت.
درواقع، بیگانههراسی در فرآیند شبکههای اجتماعی به پدیده آشناهراسی تبدیل میشود. روی دیگر سکه شبکههای اجتماعی تأثیر آنها بر روابط بینافردی در دنیای واقعی است. مطالعات گسترده روی شبکههای اجتماعی ترشح دوپامین به هنگام استفاده از شبکههای اجتماعی را نشان داده است. دوپامین ماده اشتیاقآوری است که به هنگام مصرف سیگار، الکل و قمار کردن حس خوبی به افراد میدهد. به عبارت دیگر، این ماده بهشدت اعتیادزاست. شاید اکنون پاسخ به این پرسش که چرا دوباره و دوباره و دوباره تعداد لایکها، کامنتها، پاسخها و پیامهای دریافتیمان را چک میکنیم، آسان باشد!
شان پارکر، اولین رئیس فیسبوک میگوید: «فیسبوک از نقصانهای روانشناسی انسان استفاده کرده تا کاربران را بیشتر درگیر کند و این اصلیترین دلیل رشد فیسبوک است.» سایمون سینک، نویسنده بریتانیایی، طی مصاحبهای که با inside query داشته است میگوید: «ما برای سیگار کشیدن، قمار و الکل محدودیت سنی داریم، ولی هیچ محدودیتی برای اینترنت و شبکههای اجتماعی وجود ندارد که دقیقاً مانند این است که شیشه مشروب را بدهیم دست کودکمان و بگوییم هر وقت ناراحت بودی میتوانی از اینها بخوری!» وی در ادامه میگوید: «ما یک نسل کاملی داریم که دسترسی بیقید و شرط به ماده اعتیادآور و بیحسکنندهای به نام دوپامین از طریق شبکههای اجتماعی دارد؛ و این درست زمانی اتفاق میافتد که دوران پراسترس بلوغ را سپری میکنند.»
او در تشریح این پدیده اینطور ادامه میدهد: «بعضی افراد بهطور اتفاقی الکل و اثر بیحسکننده دوپامین را کشف میکنند و این در ذهن آنها حک میشود که زمانی که دچار فشار و استرس هستند، بهجای تکیه کردن به یک فرد، به الکل پناه میبرند؛ و دقیقاً پدیده مشابهی که اتفاق میافتد این است که چون ما دسترسی بدون محدودیت به دستگاههای عامل ایجاد دوپامین داریم، در ذهن ما، درست همانند مشروبات الکلی، حک میشود که به هنگام استرس کجا باید برویم.»
وی در ادامه به تأثیر بلندمدت این پدیده اشاره میکند و میگوید: «به هنگام بزرگسالی، افرادی هستند که نمیدانند چگونه باید یک رابطه عمیق و معنیدار ایجاد کنند و این چیزی است که خودشان به آن اقرار میکنند. آنها معتقدند اغلب دوستیهایشان سطحی است و نمیتوانند روی دوستیهایشان حساب کرده و به آنها تکیه کنند و این اتفاق عجیبی نیست. چرا که دوستیهای عمیق به هنگام بروز مشکلات و همدردی شکل میگیرند و حالا افراد بهجای همدردی با دوستان خود، به دستگاههای خود پناه میبرند!»
بهمثابه اشتباههای فاحشی که پیشینیان در تاریخ کردهاند که پس از سالها با خواندن آنها از تعجب چشمهایمان گرد میشود و میپرسیم، با خواندن و دانستن عوارض استفاده از شبکههای اجتماعی و تداوم استفاده از آن به شیوه نادرست، خود را در جایگاه همانهایی قرار میدهیم که اگر ۱۰ سال بعد آیندگان تاریخمان را بخوانند، با دهانی باز از خود خواهند پرسید: «چطور ممکن است؟!»
————————————————————————–
* دانشجوی مهندسی نفت، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
نشریه صفیر، دانشگاه صنعتی امیرکبیر
انتهای پیام /*